بزرگترین صادرکننده نفت جهان برای آلایندگی صفر کربن تا سال ۲۰۶۰ آماده شد
پیام خداحافظی عربستان با نفت برای ایران
بهزاد بهمن نژاد
عربستان سعودی، بزرگترین صادرکننده نفت جهان، در خصوص تغییرات آب و هوایی اعلامیه مهمی داد و متعهد شد که تا سال 2060 انتشار گازهای گرم‌کننده زمین را در مرزهای خود حذف کند. آرامکو، شرکت ملی نفت سعودی‌ها برای دستیابی به خالص انتشار صفر کربن یک دهه سریع‌تر آماده شد.
هم‌زمان، آرامکو به سرمایه‌گذاری خود در ایجاد ظرفیت تولید نفت خام ادامه می‌دهد. دولت عربستان به صراحت اعلام کرده است که برای دستیابی به هدف جهان بدون کربن باید برای چند دهه پمپاژ روزانه میلیون‌ها بشکه نفت در روز ادامه یابد.
به گزارش بورسان، یکی از راه‌هایی که عربستان سعودی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای برنامه‌ریزی می‌کند، این است که اطمینان دهد که حداقل یک سوم خودروهایی که در شهر ریاض پایتخت عربستان سعودی حرکت می‌کنند تا سال 2030 برقی شوند.
رویای آبی سعودی‌ها
یک روز پس از اعلام این خبر عبدالعزیز بن سلمان گفت بخش بزرگی از گاز حاصل از توسعه 110 میلیارد دلاری جفورا برای هیدروژن آبی (blue hydrogen) استفاده می‌شود. هیدروژن آبی با جذب کربن دی‌اکسید و تبدیل آن به گاز طبیعی به دست می‌آید و عملا آلایندگی ناشی از کربن‌دی‌اکسید را خنثا می‌کند.
شاهزاده عبدالعزیز روز یکشنبه در یک کنفرانس آب و هوایی در ریاض گفت: “ما در مورد هیدروژن آبی بزرگترین ماجراجو هستیم. ما یک پایگاه گاز فوق‌العاده در جفورا داریم و از آن برای تولید هیدروژن آبی استفاده خواهیم کرد.”
ماه گذشته بلومبرگ گزارش داد که آرامکو در حال بررسی افتتاح میدان جفورا در شرق کشور برای سرمایه‌گذاران خارجی است. میدانی که قرار است ۱۱۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری را به خود جذب کند. تخمین زده می‌شود جفورا 200 تریلیون فوت مکعب گاز داشته باشد و آرامکو انتظار دارد تولید خود را در سال 2024 آغاز کند.
پشت صحنه اقدام سعودی‌ها
این اقدام سعودی‌ها چند هفته مانده به نشست بسیار مهم cop26 یا همان کنفرانس پاریس بسیار معنادار است. به اعتقاد کارشناسان، نشست امسال که در گلاسگو برگزار می‌شود مهم‌ترین نشست از سال ۲۰۱۵ است، یعنی زمانی که معاهده پاریس امضا شد. از یک سو، بحران‌های انرژی اخیر (جهش قیمت گاز و…) جهان را نسبت به قابل اعتماد بودن انرژی‌های تجدیدپذیر نگران کرده، اما از سمت دیگر، تغییرات شدید آب و هوایی طرفداران «کربن صفر» را بیش از پیش برای رسیدن به این اهداف مصمم کرده است. بنابراین، بسیاری انتظار دارند دولت‌ها در این نشست مجبور باشند برنامه‌هایی عملیاتی‌تر برای حذف کربن ارائه کنند.
هدف اصلی برنامه آب‌وهوایی حرکت از سمت انرژی‌های فسیلی به سمت انرژی‌های پاک است. چنین رویکردی یعنی سرمایه‌گذاران بزرگ دنیا برای سرمایه‌گذاری بلندمدت خود می‌خواهند از نفت فاصله بگیرند و از این جهت از سوی سهامداران خود و افکار عمومی بسیار تحت فشار هستند. بنابراین، اقدام اخیر سعودی‌ها برای آن است تا خود را همچنان در بازی نگه دارد و سرمایه‌های جهانی را به خود جلب کند.
در تماشای مرغ همسایه
در حالی سعودی‌ها برای جذب سرمایه خارجی حتی به جنبش «پایان نفت» چراغ سبز نشان داده‌اند، کشورمان همچنان در گیر و دار تحریم و اتلاف منابع است. شاید این آه دومی باشد که با نگاه به مرغ همسایه می‌کشیم؛ چندی پیش بود که شرکت توتال با عراق وارد یک قرارداد ۲۷ میلیارد دلاری شد؛ شرکتی که پس از برجام برای سرمایه‌گذاری قرار بود با ما در میدان‌های گازی مشارکت کند.
باید پرسید در حالی که رقبای منطقه‌ای و «ایدئولوژیک» کشورمان در حال بهره‌برداری حداکثری از سرمایه‌های جهانی هستند، ما چگونه «منافع ملی» را دنبال می‌کنیم. یک سر درگیر بلاتکلیفی درباره مذاکرات برجام و تحریم‌هاست. با یک حساب سرانگشتی اگر فرض کنیم تحریم‌ها فقط یک میلیون بشکه صادرات ما را کم کرده (که شنیده‌ها و شواهد بیش از آن است) روزانه حدود ۲۵۰۰ میلیارد تومان درآمد از دست رفته داریم.
سر دیگر نیز درگیر قطعی گاز و برق و یارانه‌های سیاهی است که به طرق مختلف به باد می‌دهیم. اکنون میزان یارانه‌های انرژی ما حتی از کشور چین با ۱.۴ میلیارد نفر جمعیت بیشتر است. نتیجه این نابخردی آن است که به جای آنکه به عنوان دارنده دومین ذخایر گازی و سومین تولیدکننده گاز جهان اکنون در بحران گاز اروپا در کنار مذاکرات وین، یک میز جداگانه مذاکره برای فروش گاز داشته باشیم، با یارانه‌های پنهان در حال سوخت این سرمایه ملی هستیم. امان از دل خوش! فراموش کرده بودم که «زمستان در راه است» و قرار است گاز کارخانه‌های خودمان را قطع کنیم و دود سوختن مازوت را نثار ریه شهروندان کنیم.
هفته اول آبان/ شماره 100 افق اقتصاد
